Wybór odpowiedniej odzieży zimowej to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim komfortu termicznego i ochrony przed wychłodzeniem organizmu. Kluczowym parametrem, na który warto zwrócić uwagę, jest gramatura materiału – czyli grubość tkaniny wyrażona w g/m². To właśnie ona w dużej mierze decyduje o tym, czy kurtka, bluza czy spodnie poradzą sobie w warunkach lekkiego mrozu, intensywnej zimy czy ekstremalnych temperatur poniżej -20°C.
Czym jest gramatura materiału i dlaczego ma znaczenie
Gramatura materiału (g/m²) określa wagę jednego metra kwadratowego tkaniny i stanowi jeden z najważniejszych parametrów technicznych przy wyborze odzieży termicznej oraz outdoorowej. Im wyższa gramatura, tym grubszy i cięższy materiał, a tym samym większa zdolność zatrzymywania ciepła. Nie oznacza to jednak, że zawsze warto sięgać po jak najcięższe tkaniny. W praktyce znaczenie ma nie tylko liczba gramów na metr kwadratowy, ale także rodzaj włókien, sposób ich ułożenia oraz technologie dodatkowe, takie jak impregnacja czy membrany oddychające.
W odzieży zimowej producenci stosują różne rozwiązania: syntetyczne ociepliny (np. poliester, włókna hollowfiber), naturalny puch gęsi lub kaczy, a także wełnę merino. Każdy z tych materiałów charakteryzuje się inną efektywnością przy danej gramaturze. Dla przykładu: kurtka puchowa o gramaturze 200 g/m² może zapewniać wyższy komfort cieplny niż syntetyczna o tej samej wartości, ponieważ puch ma znacznie lepsze właściwości izolacyjne.
Warto też pamiętać, że temperatura odczuwalna zależy nie tylko od samej odzieży, ale także od czynników takich jak wilgotność powietrza, wiatr czy poziom aktywności fizycznej. Przy lekkim spacerze w bezwietrzny dzień organizm produkuje mniej ciepła niż podczas intensywnego marszu czy biegu na nartach. Dlatego dobierając gramaturę należy myśleć nie tylko o samej wartości temperatury na termometrze, ale także o całym kontekście użytkowania.
Jaka gramatura sprawdzi się przy -5°C
Przy umiarkowanych mrozach rzędu -5°C organizm człowieka wciąż stosunkowo łatwo utrzymuje komfort cieplny, pod warunkiem że odzież jest dobrze dobrana. W tej strefie temperatur sprawdzają się tkaniny o średniej gramaturze, które pozwalają na zachowanie równowagi między izolacją a oddychalnością.
Najczęściej rekomenduje się odzież w przedziale 200–300 g/m², która daje wystarczającą ochronę, a jednocześnie nie powoduje przegrzewania się podczas aktywności. Dla osób aktywnych, takich jak biegacze czy rowerzyści zimowi, lepszym wyborem będzie niższa gramatura z dodatkiem warstwy termoizolacyjnej (np. bluza termiczna 180–220 g/m²), która szybko odprowadza wilgoć. Natomiast osoby mniej aktywne, np. spacerujące czy oczekujące na przystanku, powinny sięgnąć po odzież o wyższej gramaturze – np. kurtki syntetyczne 250–300 g/m² lub cienkie kurtki puchowe.
W praktyce oznacza to, że w temperaturze -5°C:
-
sprawdzi się kurtka softshellowa z ociepliną o gramaturze ok. 220 g/m²,
-
wystarczy polar 250 g/m² jako druga warstwa pod lżejszą kurtką,
-
dla osób szczególnie wrażliwych na chłód dobrym wyborem będzie kurtka puchowa o lekkiej gramaturze ok. 200 g/m².
Przy tej temperaturze kluczowe jest zachowanie balansu – zbyt ciężka odzież ograniczy ruchy i zwiększy pocenie, co finalnie obniży komfort. Dlatego na -5°C optymalnym wyborem są warstwy średniej grubości, które można łatwo zestawiać i regulować w zależności od poziomu aktywności.
Odpowiednia grubość odzieży na -10°C
Kiedy temperatura spada do -10°C, organizm zaczyna odczuwać znaczące wychłodzenie, zwłaszcza przy dłuższym przebywaniu na zewnątrz. W takich warunkach kluczową rolę odgrywa odpowiednia izolacja termiczna, którą zapewnia odzież o wyższej gramaturze materiału. Zazwyczaj w tej strefie temperatur optymalny przedział gramatury wynosi 300–450 g/m², jednak warto pamiętać, że liczba ta może się różnić w zależności od rodzaju tkaniny i konstrukcji ubrania.
Materiały syntetyczne, takie jak poliester lub włókna hollowfiber, charakteryzują się nieco mniejszą efektywnością cieplną niż puch, dlatego wymagają większej gramatury. W odzieży puchowej, nawet przy niższej gramaturze – np. 250–300 g/m² – komfort cieplny może być równie wysoki, ponieważ puch zatrzymuje powietrze w mikroskopijnych przestrzeniach między włóknami, tworząc barierę izolacyjną. W odzieży syntetycznej o tej samej gramaturze efekt cieplny będzie nieco słabszy, co oznacza konieczność stosowania grubszej warstwy.
W temperaturze -10°C sprawdza się klasyczna zasada trzech warstw:
-
Warstwa bazowa (termiczna) – cienka, ale dobrze odprowadzająca wilgoć bielizna techniczna (ok. 150–200 g/m²).
-
Warstwa środkowa (izolacyjna) – np. polar 300–350 g/m² lub bluza z wełny merino, która skutecznie magazynuje ciepło.
-
Warstwa zewnętrzna (ochronna) – kurtka z membraną o gramaturze w zakresie 350–450 g/m², odporna na wiatr i śnieg.
Takie połączenie pozwala utrzymać ciepło nawet podczas umiarkowanej aktywności fizycznej, a przy odpowiedniej wentylacji zapobiega nadmiernemu poceniu się. Warto dodać, że przy -10°C kluczową rolę odgrywa również wiatr, który potrafi obniżyć temperaturę odczuwalną nawet o kilka stopni. Dlatego dobrym rozwiązaniem są kurtki z warstwą wiatroszczelną i dodatkowym wypełnieniem, zwłaszcza w newralgicznych miejscach – klatce piersiowej, ramionach i plecach.
Wybór właściwej gramatury przy ekstremalnych -20°C
W temperaturach poniżej -20°C odzież musi nie tylko izolować, ale też skutecznie chronić przed utratą ciepła w warunkach silnego mrozu, wiatru i wilgoci. W tym przedziale kluczowa staje się wysoka gramatura tkaniny, która w przypadku odzieży zimowej sięga często 500–700 g/m², a nawet więcej w przypadku ubrań ekspedycyjnych i alpinistycznych.
W praktyce oznacza to konieczność zastosowania kilku specjalistycznych warstw o zróżnicowanej funkcji:
-
Bielizna termoaktywna o gramaturze 200–250 g/m², najlepiej z wełny merino lub mieszanek syntetycznych o wysokiej elastyczności, które zachowują ciepło nawet po zawilgoceniu.
-
Warstwa pośrednia o gramaturze 400–500 g/m², wykonana z polaru typu high loft lub z puchu syntetycznego, który nie traci swoich właściwości w kontakcie z wilgocią.
-
Warstwa zewnętrzna z membraną i ociepleniem 600–700 g/m², odporna na wiatr i śnieg, często z dodatkowymi elementami ochronnymi – kapturami z regulacją, fartuchami przeciwśnieżnymi i szczelnymi mankietami.
Warto podkreślić, że przy -20°C kluczowe znaczenie ma nie tylko sama gramatura materiału, ale również gęstość splotu włókien oraz jakość wypełnienia. Puch naturalny, mimo swojej lekkości, zapewnia doskonałą izolację termiczną dzięki zdolności do tworzenia tzw. „poduszki powietrznej”. Z kolei nowoczesne syntetyki, takie jak Primaloft® czy Thinsulate™, oferują porównywalny poziom ochrony, a przy tym są bardziej odporne na wilgoć.
Dodatkowym aspektem przy ekstremalnych mrozach jest zachowanie mobilności ciała. Zbyt ciężka odzież może ograniczać ruchy, dlatego w ubraniach technicznych stosuje się segmentowane wypełnienia, które równomiernie rozkładają izolację i zapobiegają jej przesuwaniu się. To rozwiązanie pozwala utrzymać komfort cieplny bez nadmiernego obciążenia użytkownika, co ma znaczenie zwłaszcza przy aktywnościach takich jak trekking, wspinaczka czy długotrwała praca na zewnątrz.
Ostateczny wybór gramatury odzieży zimowej na -20°C powinien więc wynikać z analizy zarówno warunków atmosferycznych, jak i charakteru aktywności. Dobrze dobrany zestaw o odpowiedniej gramaturze pozwoli nie tylko przetrwać ekstremalny mróz, ale też zachować komfort i bezpieczeństwo nawet w najtrudniejszych zimowych warunkach.
Więcej: kalesony.
