Od kwietnia 2023 roku w Polsce obowiązują nowe przepisy, które wprowadziły wymóg posiadania certyfikatu energetycznego mieszkania przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości. To dokument, który jeszcze kilka lat temu traktowany był jako formalność, dziś ma realny wpływ na rynek mieszkaniowy. Dla właścicieli stanowi obowiązek prawny, dla najemców – źródło wiedzy o tym, jak energooszczędne jest ich lokum. Warto więc dokładnie zrozumieć, czym jest ten dokument, jakie ma znaczenie i kto odpowiada za jego przygotowanie.
Czym jest certyfikat energetyczny i do czego służy
Certyfikat energetyczny mieszkania, zwany również świadectwem charakterystyki energetycznej, to oficjalny dokument określający zapotrzebowanie budynku lub lokalu na energię. Zawiera dane dotyczące zużycia energii potrzebnej do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody oraz oświetlenia. W praktyce pokazuje, jak efektywne energetycznie jest dane mieszkanie – podobnie jak etykieta energetyczna na sprzętach AGD.
Jego celem jest nie tylko informowanie, ale także zachęcanie właścicieli do modernizacji energetycznych, które pozwalają obniżyć rachunki i zmniejszyć wpływ na środowisko. Certyfikat staje się więc narzędziem wspierającym ideę zrównoważonego budownictwa i efektywności energetycznej.
Świadectwo sporządzane jest przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia i wpisaną do rejestru Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Ważność dokumentu wynosi 10 lat, o ile w międzyczasie nie dokonano istotnych zmian w konstrukcji lub instalacjach, które mogłyby wpłynąć na charakterystykę energetyczną budynku.
Warto podkreślić, że brak certyfikatu energetycznego może skutkować konsekwencjami prawnymi – szczególnie w przypadku sprzedaży lub wynajmu lokalu. Kupujący lub najemca mają prawo żądać wglądu w dokument, a jego brak może skutkować karą finansową dla właściciela.
Obowiązki właściciela mieszkania związane z certyfikatem energetycznym
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, to właściciel nieruchomości ponosi odpowiedzialność za przygotowanie i przekazanie certyfikatu energetycznego. Jest to obowiązek, którego nie można pominąć w żadnej z poniższych sytuacji:
-
sprzedaż mieszkania lub domu,
-
wynajem mieszkania lub jego części,
-
oddanie nowego budynku do użytkowania.
Właściciel ma obowiązek przekazać świadectwo charakterystyki energetycznej kupującemu lub najemcy najpóźniej w dniu podpisania umowy. W przypadku sprzedaży, kopia dokumentu powinna zostać dołączona do aktu notarialnego. Notariusz może nawet odmówić przeprowadzenia transakcji, jeśli właściciel nie dostarczy wymaganego certyfikatu.
Dodatkowo właściciel powinien zadbać o to, aby dane w certyfikacie były aktualne i zgodne ze stanem faktycznym. W przypadku remontu, wymiany systemu grzewczego czy docieplenia budynku, konieczne może być uzyskanie nowego świadectwa.
W praktyce, obowiązek ten ma na celu zwiększenie transparentności rynku mieszkaniowego oraz umożliwienie kupującym i najemcom świadomego wyboru lokalu o określonej efektywności energetycznej.
Prawa i obowiązki najemcy wobec świadectwa charakterystyki energetycznej
Najemca, choć nie jest zobowiązany do przygotowania certyfikatu energetycznego mieszkania, ma konkretne prawa wynikające z ustawy. Przede wszystkim ma prawo do wglądu w dokument jeszcze przed podpisaniem umowy najmu. Właściciel ma obowiązek udostępnić świadectwo, tak aby przyszły lokator mógł zapoznać się z charakterystyką energetyczną lokalu, który zamierza wynająć. To istotne, ponieważ informacje zawarte w certyfikacie wpływają na realne koszty utrzymania mieszkania – szczególnie ogrzewania i ciepłej wody.
Najemca, analizując świadectwo charakterystyki energetycznej, może ocenić:
-
jak energooszczędny jest lokal,
-
czy budynek spełnia aktualne normy efektywności energetycznej,
-
jakie rozwiązania techniczne zastosowano w celu ograniczenia strat ciepła,
-
jak wysokie mogą być przewidywane rachunki za energię.
W praktyce oznacza to, że najemca zyskuje narzędzie do podejmowania świadomych decyzji finansowych. Dzięki temu może uniknąć wynajmu mieszkania o niskiej efektywności, które generowałoby wysokie koszty eksploatacji. Choć prawo nie nakłada na najemcę obowiązku posiadania dokumentu, ma on pełne prawo żądać jego okazania – a odmowa właściciela może stanowić naruszenie przepisów.
Jak uzyskać certyfikat energetyczny – procedura i koszty
Aby uzyskać certyfikat energetyczny mieszkania, właściciel powinien skontaktować się z uprawnionym audytorem wpisanym do publicznego rejestru prowadzonego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Proces ten jest stosunkowo prosty, choć wymaga dokładności w przekazywaniu danych dotyczących lokalu.
Procedura obejmuje kilka kluczowych etapów:
-
zebranie podstawowych informacji o budynku (rok budowy, powierzchnia, liczba kondygnacji, rodzaj ścian i ocieplenia),
-
przekazanie dokumentacji technicznej – jeśli jest dostępna,
-
przeprowadzenie analizy instalacji grzewczej, wentylacyjnej i wodnej,
-
obliczenie wskaźników energetycznych i sporządzenie końcowego dokumentu.
Koszt przygotowania świadectwa charakterystyki energetycznej zależy od rodzaju i wielkości nieruchomości. W przypadku mieszkań w bloku to zazwyczaj wydatek od 300 do 600 złotych. W przypadku domów jednorodzinnych cena może wzrosnąć do 800–1200 złotych, szczególnie jeśli wymagana jest dodatkowa weryfikacja danych na miejscu.
Czas oczekiwania na dokument to zwykle od kilku dni do dwóch tygodni. Po jego wydaniu właściciel otrzymuje zarówno wersję papierową, jak i elektroniczną z indywidualnym numerem identyfikacyjnym. Certyfikat ważny jest przez 10 lat, ale w razie modernizacji budynku (np. wymiany okien czy docieplenia) warto wystąpić o jego aktualizację, aby dane odzwierciedlały rzeczywistą efektywność energetyczną lokalu.
Dobrze przygotowany certyfikat energetyczny mieszkania to nie tylko formalność, lecz również narzędzie pozwalające zwiększyć wartość nieruchomości i przyciągnąć świadomych, oszczędnych najemców lub kupujących.
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady.
