Koszulki firmowe od lat pełnią rolę nie tylko elementu identyfikacji wizualnej przedsiębiorstwa, lecz także praktycznego stroju dla pracowników. W wielu branżach przyjęło się, że stanowią one wygodną część garderoby, budując spójny wizerunek marki i wzmacniając poczucie przynależności do zespołu. Jednak w określonych przypadkach zwykła koszulka z logo firmy przestaje być jedynie ubiorem marketingowym, a zaczyna podlegać rygorom przepisów BHP. Wówczas traktowana jest jako element odzieży ochronnej, a jej projekt, materiały i sposób wykonania muszą spełniać restrykcyjne normy.
Podstawowe różnice między odzieżą roboczą a odzieżą ochronną
Zrozumienie, kiedy koszulki firmowe wchodzą w zakres odzieży ochronnej, wymaga rozróżnienia pojęć odzieży roboczej i ochronnej. Odzież robocza to ubranie przeznaczone przede wszystkim do zastąpienia własnej odzieży pracownika, by chronić ją przed zabrudzeniem lub uszkodzeniem. Zazwyczaj nie ma ona specjalnych właściwości zabezpieczających przed czynnikami zewnętrznymi, a jej celem jest utrzymanie higieny w miejscu pracy czy ujednolicenie wyglądu zespołu.
Z kolei odzież ochronna jest regulowana prawnie i jej stosowanie jest obowiązkowe w środowiskach, gdzie istnieje ryzyko zagrożenia zdrowia lub życia pracownika. W takich warunkach koszulka nie może być zwykłym elementem garderoby – musi spełniać konkretne normy dotyczące odporności na działanie substancji chemicznych, wysokiej temperatury, ognia czy promieniowania UV. Różnica jest więc fundamentalna: odzież robocza pełni funkcję praktyczno-wizerunkową, natomiast odzież ochronna staje się realnym środkiem bezpieczeństwa.
Warto dodać, że przepisy precyzyjnie określają, w jakich przypadkach pracodawca zobowiązany jest dostarczyć pracownikom odzież ochronną. Brak ich stosowania lub zapewnienia wyłącznie odzieży roboczej, gdy wymagane są zabezpieczenia ochronne, może skutkować odpowiedzialnością prawną i finansową dla firmy.
Koszulki firmowe a wymagania stawiane przez przepisy BHP
Jeśli koszulki firmowe pełnią rolę odzieży ochronnej, muszą być zgodne z określonymi normami i standardami jakości. Prawo pracy w Polsce, a także przepisy unijne, nakładają na pracodawców obowiązek zapewnienia odzieży, która chroni przed konkretnymi zagrożeniami w środowisku pracy. W przypadku koszulek może to dotyczyć takich aspektów jak:
-
zastosowanie materiałów trudnopalnych w branżach związanych ze spawaniem, hutnictwem czy przemysłem chemicznym,
-
ochrona przed promieniowaniem UV dla pracowników budowlanych i drogowych,
-
materiały antystatyczne, które redukują ryzyko wyładowań elektrostatycznych w strefach zagrożonych wybuchem,
-
tkaniny o podwyższonej wytrzymałości mechanicznej, odporne na rozdarcia czy przetarcia, wykorzystywane w logistyce i magazynach.
Koszulki ochronne muszą posiadać odpowiednie certyfikaty potwierdzające ich zgodność z wymaganiami norm, m.in. EN ISO 13688 (ogólne wymagania dotyczące odzieży ochronnej), EN ISO 11612 (odzież chroniąca przed gorącem i płomieniem) czy EN 1149 (odzież antystatyczna). Co istotne, pracodawca ma obowiązek nie tylko dostarczyć odzież zgodną z normami, ale również zapewnić jej odpowiednie utrzymanie – czyszczenie, konserwację i wymianę w razie zużycia.
W tym kontekście koszulka z logo firmy przestaje być wyłącznie elementem marketingowym. Jej jakość i właściwości stają się kluczowe dla bezpieczeństwa, a każde odstępstwo od wymagań może skutkować poważnymi konsekwencjami podczas kontroli Państwowej Inspekcji Pracy czy w razie wypadku w miejscu pracy.
Branże i stanowiska, w których koszulki muszą spełniać dodatkowe normy
Nie każda branża wymaga, aby koszulki firmowe pełniły funkcję odzieży ochronnej, jednak w wielu sektorach gospodarki jest to konieczność. Decydują o tym zarówno przepisy prawa, jak i specyfika wykonywanych obowiązków. Najczęściej dotyczy to zawodów, w których istnieje stałe narażenie na czynniki szkodliwe, mechaniczne lub chemiczne.
W szczególności dodatkowe normy obejmują:
-
branżę budowlaną, gdzie pracownicy przebywają na otwartej przestrzeni, narażeni na działanie promieniowania UV, zmienne warunki pogodowe oraz ryzyko urazów mechanicznych,
-
przemysł ciężki i hutniczy, gdzie wymagane są materiały trudnopalne oraz odporne na wysoką temperaturę,
-
sektor energetyczny, zwłaszcza w strefach zagrożonych wybuchem, gdzie koszulki muszą być wykonane z tkanin antystatycznych,
-
transport i logistyka, gdzie koszulki często wyposażone są w elementy odblaskowe podnoszące widoczność pracowników w ruchu drogowym i magazynach,
-
branżę chemiczną i farmaceutyczną, gdzie materiał odzieży musi być odporny na działanie określonych substancji oraz łatwy do dezynfekcji.
Przykładem są także służby komunalne i ekipy drogowe, które zgodnie z przepisami muszą korzystać z koszulek odblaskowych zgodnych z normą EN ISO 20471. Dzięki temu pracownicy są widoczni nawet przy ograniczonej widoczności, co ma kluczowe znaczenie dla ich bezpieczeństwa.
To pokazuje, że decyzja o tym, czy koszulka firmowa ma charakter wyłącznie roboczy czy ochronny, zależy przede wszystkim od rodzaju zagrożeń występujących w środowisku pracy. Pracodawca, dokonując oceny ryzyka zawodowego, powinien szczegółowo analizować wszystkie potencjalne czynniki i na tej podstawie określać wymagania wobec odzieży.
Jakie certyfikaty i oznaczenia powinny posiadać koszulki firmowe
Aby koszulka mogła zostać uznana za element odzieży ochronnej zgodny z przepisami BHP, konieczne jest spełnienie określonych norm oraz odpowiednie oznakowanie. Certyfikaty i normy nie są jedynie formalnością – to gwarancja, że produkt przeszedł rygorystyczne testy i spełnia wymogi w zakresie bezpieczeństwa.
Najczęściej spotykane oznaczenia i certyfikaty to:
-
EN ISO 13688 – ogólne wymagania dotyczące odzieży ochronnej,
-
EN ISO 11612 – ochrona przed gorącem i płomieniem,
-
EN ISO 20471 – odzież o intensywnej widzialności,
-
EN 1149 – ochrona przed wyładowaniami elektrostatycznymi,
-
EN 13034 – ochrona przed lekkimi rozpryskami chemikaliów.
Każda koszulka przeznaczona do ochrony pracowników musi posiadać metkę z oznaczeniami norm, numerem certyfikatu i informacjami o producencie. To właśnie ten element pozwala inspektorom BHP czy Państwowej Inspekcji Pracy jednoznacznie stwierdzić, czy dana odzież jest dopuszczona do użytkowania w warunkach zawodowych.
Dodatkowo pracodawca powinien zwracać uwagę na instrukcje użytkowania i konserwacji. Niektóre tkaniny tracą swoje właściwości ochronne po określonej liczbie prań, dlatego konieczne jest monitorowanie ich stanu i systematyczna wymiana. To nie tylko kwestia zgodności z przepisami, ale przede wszystkim realne zabezpieczenie zdrowia pracowników.
Dodatkowe informacje: nadruki na koszulkach.
